اولین رویداد پدافند غیرعامل زیستی و بیوتکنولوژی در جهاددانشگاهی خراسان رضوی برگزار گردید
يک شنبه# #،# #08# #آبان# #1401
با حضور سردار فرجی پور ،جانشین قرارگاه سایبری سازمان پدافند غیرعامل کشور و دکتر هاشم جنگی ، مدیر کل پدافند غیرعامل استانداری خراسان رضوی، اولین رویداد پدافند غیرعامل زیستی و بیوتکنولوژی از سوی پژوهشکده بیوتکنولوژی در جهاددانشگاهی خراسان رضوی برگزار گردید.
بدون شک، بخش مهمی از پدافند غیر عامل، پدافند زیستی است که هدف از آن افزایش توان، آمادگی و تاب آوری دفاع زیستی کشور است. پدافند زیستی خود در ذیل "نظام عملیاتی پدافند زیستی کشور" توسط کمیته دائمی (شورای‌عالی) پدافند غیرعامل کشور به روشنی تعریف شده است که عبارت است از: "مجموعه‌ای از تدابیر و اقدامات اعم از؛ رصد و پایش تهدیدات و مخاطرات زیستی، تشخیص و اعلام وضعیت‌های زیستی، تعیین دارایی‌ها و سرمایه‌های زیستی کشور، سطح‌بندی و طبقه‌بندی آنها، کشف و شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری زیرساخت‌های زیستی، تعیین حریم زیرساخت‌ها، صنایع و مراکز زیستی، آموزش، تمرین و رزمایش‌های زیستی، مدیریت، پشتیبانی، تامین تجهیزات مناسب جهت مقابله و انجام اقدامات در مخاطرات زیستی اعم از تحدید منطقه، رفع آلودگی، امداد، نجات و درمان مصدومین زیستی، پاکسازی و بازیابی منطقه آلوده، تخلیه و اسکان".
بایستی توجه داشت که تهدید زیستی هر نشانه، رویداد یا اتفاق زیستی است که چه به صورت طبیعی چه غیرطبیعی ممکن است موجب تضعیف یا نابودی سرمایه‌های زیستی یا اختلال در اقتصاد و امنیت کشور شود. حوزه‌های تهدید زیستی از نگاه پدافند غیر عامل 6 حوزه است که عبارتند از: انسان، دام، نباتات، غذا و دارو، آب، محیـط زیست و منابع طبیعی. لذا کاملا روشن است که بیوتکنولوژی (انواع شاخه‌های آن از گیاهی تا دامی و انسانی) جایگاه مهمی در پدافند زیستی ایفاء می‌کند.
در حال حاضر، یکی از مهمترین ابر چالش‌های بخش کشاورزی یا به عبارت بهتر یکی از مهمترین تهدیدهای زیستی در کشور ما ورشکستگی آب و فرسایش خاک است که از مهمترین برنامه‌های راهبردی وزارت جهادکشاورزی نیز محسوب می گردد. بنابراین آینده پژوهی در این زمینه می‌تواند گره گشایی تغییرات مثبت در این وضعیت باشد. مهمترین مولفه‌های این آینده پژوهشی عبارتند از کشاورزی مستقل از خاک و از سویی ارزش آور در کنار صرفه‌جوئی در مصرف آب با هدف افزایش بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی. بدون شک، فناوری‌های به روزی همچون بیوتکنولوژی صنعتی از ابزارهای مهم در توسعه فناوری مورد نیاز برای این بخش هستند.
پژوهشکده بیوتکنولوزی صنعتی که از سال 1392 با موافقت اصولی جهاددانشگاهی تاسیس شده و در سال 1399 موفق به اخذ موافقت اصولی از وزارت علوم شده است، از همان ابتدای تاسیس ماموریت خود را بدین صورت تدوین و تصویب نمود: انجام پژوهش های منسجم و هدفمند به منظور توسعه فناوری و تجاری سازی محصولات دانش بنیان متناسب با نیازهای روز جامعه در زمینه کشاورزی، کمک به امنیت غذايی و ارتقاء سطح سلامت غذايی جامعه. پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی با توجه به ماموریت فوق الذکر و برخورداری از یک ساختار منسجم گروه پژوهشی محور (زیست فناوری قارچ‌های صنعتی، بیوتکنولوژی صنعتی میکروارگانیسم‌ها و بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی) در دو مسیر کلان زیر می‌تواند به پدافند زیستی کشور برای کاهش آسیب‌های ناشی از تهدیدهای زیستی در حوزه آب و خاک کمک نماید:
1. بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در زمینه‌های مرتبط با توسعه سیستم‌های کم آب خواه و تولید محرک‌های رشدی برای ارتقای بهره‌وری تولیدات گلخانه‌ای
2. برنامه توسعه الگوهای شورورزی در تولید محصولات کشاورزی و تامین بخشی از خوراک طیور و آبزیان
3. ایجاد ارزش افزوده در زنجیره ارزش محصولات بیوتکنولوژی-غذایی
این پژوهشکده در این 3 مسیر مرتبط با پدافند زیستی، فناوری‌هایی را مستقر کرده است که سطح آمادگی فناوری (TRL) آنها از 4 عبور کرده و در آستانه تولید نیمه صنعتی یا جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای تولید صنعتی می‌باشند. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به توسعه محصولات گلخانه‌ای دارای سیستم کشت بسته، کودهای زیستی، زیست پالایشگاه ریزجلبک، تنوع بخشی در قارچ‌های خوراکی-دارویی و زیست پالایشگاه قارچ‌های دارویی که همگی مستقل از خاک با نیاز آبی بسیار کم و در عین حال با قابلیت ایجاد ارزش افزوده هستند، اشاره کرد. در نتیجه توسعه این فناوری‌ها، می‌توان سهم ویژه‌ای در افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی، افزایش بهره‌وری تامین نهاده‌های اولیه تولید، ارتقاء امنیت غذایی، ایجاد اشتغال مولد و ارزآوری ایفا نمود.
حمید رضا پوریان فر، دکتری تخصصی بیوتکنولوژی گیاهی، دانشیار پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی خراسان رضوی